Orzeł, szczególnie w Polsce, stanowi przede wszystkim symbol państwowy – orły znajdują się na godle oraz na każdej monecie w obiegu.
Orzeł jako symbol funkcjonuje już od starożytności. Był uosobieniem siły i potęgi. Nic dziwnego, że był atrybutem najwyższych bogów – Zeusa, Jowisza. Był też biblijnym symbolem mądrości Jahwe, a także znakiem ludów irańskich. Wśród legionów rzymskich stanowił insygnium zwane aquila – tak ważne, że jego strata podczas bitwy równała się z największą hańbą. Z czasem orły stały się emblematem cesarza Rzymu, a następnie symbolem całego Państwa.
We wczesnym średniowieczu symbol orła używały ludy gockie i frankijskie. Orzeł był godłem Karola Wielkiego, wspomnianego już Cesarstwa Rzymskiego, a także księstw śląskich. W XIII wieku Przemysł II użył symbolu orła na pieczęci jako pierwszy polski władca. Orzeł stał się godłem Polski w XIV wieku.
W mitologii Wikingów jeden orzeł znany jest w szczególności, choć w podaniach brak jego imienia. Orzeł ten stacjonuje na drzewie Yggdrasil, a dokładniej na samym jego szczycie. Pomiędzy oczami orła siedzi jastrząb o imieniu Vedrfolnir. Boski posłaniec, Ratatoskr, przenosi wiadomości między orłem, a smokiem rezydującym pod korzeniami drzewa.
Innym przykładem postaci orła w mitach skandynawskich jest olbrzym Hresvelgr, co tłumaczone jest jako “połykacz zwłok” lub “nurt niszczący statki”. Opisany jest on w rozmowie Odyna z innym olbrzymem, który opisuje Hresvelgra jako siedzącego na końcu nieba, gigantycznego orła, który swymi skrzydłami czyni wiatr.
Orzeł w skandynawskich sagach występuje również jako nazwa pewnej krwawej tortury, która przez wiele lat stanowiła przykład okrucieństwa wikingów. Nie jest jednak pewne, czy praktykowano ją naprawdę, czy historia o krwawym orle wynikła z błędnych tłumaczeń kronik i sag…
Fotografia w nagłówku przedstawia płytę z kości słoniowej z orłem świętego Jana (zbiory Victoria & Albert Museum).
